Canlılar aleminde sevimli kedi türlerinden sonra biraz da okyanuslara açılalım. Kustuğu madde oldukça değerli olan ve milyonlarca dolar karşılığında satılan bir balina türü olduğunu biliyor muydunuz? Kusmuğundan söz etmeden önce, balina hakkında bazı bilgiler vermek istiyoruz… İspermeçet balinası adıyla bilinen bu balina türüne, “palyalot” ya da “sperm balinası” da denmektedir. Bilimsel adı ise “Physeter macrocephalus” şeklindedir.
Dişli balinalar sınıfındaki en büyük balina olmasının dışında, insan ömrüne yakın bir süre boyunca yaşayabilmektedir. Bu süre yaklaşık olarak altmış ya da yetmiş yıl arasında değişir. Ağırlıkları ise otuz beş ton ile yetmiş ton arasında değişebilmektedir. Ayrıca yeni doğmuş bir bireyin boyu yaklaşık olarak dört metre civarında olmaktayken, yetişkin bir bireyin boy uzunluğu yirmi beş metreye kadar çıkabilir. Bu balinalar, sürüler halinde yaşarlar ve yeni doğan bir yavru yaklaşık olarak on yıl boyunca sürünün dişileri tarafından korunur. Yaşlı bireyler ise sürüden ayrılarak yalnız yaşamaya başlarlar.
İspermeçet Balinası Kusmuğu Neden Önemlidir?
Etinden çeşitli hayvan mamaları ve yağından mum, sabun, çok çeşitli ecza maddeleri ve kozmetik ürünleri üretilebilen bu balina türü, özellikle kusmuğu ile ünlüdür. Bundan dolayı, yüzlerce yıl boyunca en önemli endüstri maddelerinden birisi olmuştur ve avcılar tarafından avlanmaya çalışılmıştır.
Bu kusmuk, midede salgılanan özel bir sıvının dışarı atılmasıyla oluşur. Bu boşaltım, her zaman kusmayla gerçekleşmeyebilir. Çünkü bu salgıların mideden bağırsaklara geçerek dışkılama yoluyla da dışarı atılması mümkündür. Fakat her iki durumda da, balinanın vücudundan atılmış olan bu kalıntılar değerli bir halde olmaktadır.
İspermeçet balinası türü, oldukça geniş bir ağız yapısına sahip olduğu için birçok taşı ya da su diplerindeki yabancı sert maddeleri, farkında olmadan yutabilmektedir. Bu durumda ise mide mukozasının zarar görmemesi için, vücut tarafından bir koruyucu katman salgılanır.
Bu katman salgısı, avlanarak yenmiş olan büyük balıkların sert kemiklerini, yutulmuş taş parçalarını ve diğer tüm istenmeyen sert cisimleri çevrelemektedir. Böylece mide içini deforme etmeleri engellenmiş olmaktadır… Daha sonra bu salgının tutmakta olduğu sert maddeler iyice birikince, kusma ya da dışkılama yoluyla bu maddeler dışarı atılır. İspermeçet balinası tarafından oluşturulan bu atıkları içerisinde “ambergris” adı verilen bir kokulu madde bulunur. Bu madde, parfümlerin daha kalıcı kokulara sahip olmaları için kullanılmaktadır. Dolayısıyla kozmetik endüstrisi için lüks ve önemli bir maddedir. Ayrıca bu atık maddeler, Antik Mısır döneminden beri çeşitli koku ve tütsülerin üretilmesi için kullanılmaktadır.
