Mitoloji ve psikolojide Oedipus kompleksi önemli bir noktada bulunmaktadır. Aslını mitolojiden olan bu ruhsal durum, psikolojinin sık karşılaştığı alanlardan biri olmuştur. Oedipus kompleksi belirtileri de yine mitolojideki hikayeye bakılarak saptanabilir. Elbette bu durumun bilimsel açıdan çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Sigmund Freud önderliğinde tanımı yapılan bu kompleksin psikanaliz literatüründe özel bir yeri bulunuyor.
Oedipus kompleksi nedir ve bu durumun hikayesi neye dayanır gelin daha da yakından bakalım. Mitolojiden psikanalize uzanan bu yolculukta kompleks durumunun özüne birlikte inelim. İşte, hem mitolojik hem de bilimsel detaylarıyla Oedipus kompleksinin tanımı.
Bu Yazımızda Neler Var:
Oedipus Kimdir?
Oedipus kompleksi, adını Sofokles tarafından yazılan bir tragedyadan almaktadır. M.Ö. 5. Yüzyılda yaşadığına inanılan Oedipus, mitolojide de önemli bir yere sahip olmuştur. Hikayeye göre Oedipus, kral babasını öldürerek kraliçe annesiyle evlenecektir. Bu kehanetin tüm kentte yayılması üzerine baba kral harekete geçer ve oğlunu bir hizmetçiye vererek kentten sürmesini ister.
Kralın hizmetçisi ona verilen görevi yerine getirmek için Oedipus ile birlikte yollara düşer. Normalde Oedipus’u öldürmesi gereken hizmetçi küçük çocuğa kıyamaz ve onu başka bir kentte götürerek evlatlık verir. Kendi geçmişinden habersiz büyüyen Oedipus, Korint Kralı tarafından evlatlık alınmıştır. Kralın hiç çocuğu olmadığı için Oedipus’u kendi oğlu gibi benimser ve büyütür. Fakat günün birinde Oedipus evlatlık olduğunu öğrenir ve Korint kentini ter ederek öz ailesini aramaya çıkar.
Kehanet Gerçek Mi Oluyor?
Oedipus kompleksi için ilham kaynağı olan bu tragedyanın en çarpıcı kısmı da Oedipus’un gerçek ailesini aramaya başladığı bölümdür. Oedipus, dört yol ağzı denilen uğursuz yerde yaşlı bir adamla karşılaşır ve kavga etmeye başlar. Kavganın neticesinde genç Oedipus yaşlı adamı öldürür. Buradan Teb kentine doğru ilerleyen Oedipus, burada kendisine soru soran Sfenks’i mağlup eder.
Sfenks’in mağlup edilmesi üzerine Teb kenti de huzura kavuşmuş olur. Bu yüzden kentin dul kraliçesi Oedipus ile evlenme kararı alır. Bu evlilikten Oedipus’un dört evladı doğar. Günü birinde Oedipus, dört yol ağzında öldürdüğü yaşlı adamın öz babası olduğunu öğrenir. Teb kentinin kraliçesi ve evlendiği kadın da aslında öz annesidir. Bunun açığa çıkması üzerine kraliçe kendini öldürür ve Oedipus da gözlerini kör eder.
Sigmund Freud ve Oedipus Kompleksi
Sigmund Freud, psikanalizin kurucusu olarak kabul edilen ve bu alanda önemli çalışmalar yapana bir bilim insandır. Psikanaliz kuramının içerisinde Oedipus kompleksi de önemli bir yerde bulunmaktadır. Freud’a göre erkek çocukları belli bir yaşta annelerini sebepsiz yere babalarından kıskanmaktadır.
Oedipus kompleksi belirtileri arasında erkek çocuklarının babalarına bilinçsiz bir şekilde düşman kesilmesi yer alır. Ergenlik yaşına kadar anneye fazlasıyla bağlı olan erkek çocuk, baba figürüne karşı tahammülsüz davranabilir. Bu durum genellikle ergenliğe girilmesi ile birlikte son bulmaktadır.
Freud’a göre kompleksin hemen hemen her erkek çocukta görülmesi mümkündür. Bu durumun kız çocuklarında görüldüğü haline de Elektra kompleksi adı verilmektedir. Bu her iki kompleks de belli bir yaştan sonra yok olmadığı sürece çeşitli ruhsal bozukluklara yol açabilmektedir.
Yetişkinlerde Oedipus Kompleksi
Oedipus kompleksi kitap ve filmlere çok fazla yansıyan bir ruhsal durum olmuştur. Bu durumun küçük erkek çocuklarında görülmesi oldukça normal karşılanmaktadır. Fakat daha önce de belirtildiği gibi kompleksin yetişkin yaşlarda da görülüyor olması pek normal değildir.
Bu durum genellikle farklı ruhsal rahatsızlıklar da neden olabilmektedir. Yetişkin bir erkeğin annesine duyduğu aşırı sevgi durumu kimi zaman zararlı olabilir. Böyle bir durumda babaya karşı nefret oluşumu da ortaya çıkabilmektedir. Dolayısıyla bu duruma uzman kişiler tarafından müdahale edilmesi faydalı olacaktır.
Ters Oedipus Kompleksi
Kompleksin tamamen ters yönde gelişmesi gibi durumla da karşılaşılabilmektedir. Bu durumda erkek çocuğu babaya karşı büyük bir sevgi beslemektedir. Aynı zamanda babanın anne figüründen kıskanılması ve anneye karşı sevgi duyulmaması da söz konusu olabilir. Böyle bir duruma ters ya da negatif Oedipus kompleksi adı verilmektedir.
