Eski Mısır’da dünyanın yaratılış ve varoluşunun çeşitli tanrılar tarafından sürdürüldüğünü ifade eden çeşitli hikayeler ile bugüne dek gelmiştir. Mısırlıların hala gizemini koruyan en mucizevi yapılarından biri de sfenksler olmaktadır. Sfenks heykeli şu an Mısır’ın başkenti Kahire’de bulunur.
Bu hikâye ve mucizevi gizemler mısır mitolojisi ile Eski Mısır inançları hakkında çeşitli fikirler ortaya çıkarır. Yaşayış ve ölüş şekillerinin araştırılması için inşa edilen çeşitli yapıların gizemi hala korunmaktadır. Modern teknoloji bile bu gizemli topraklarda bulunan sır dolu piramitlerin mezarların gerçek yüzünü ortaya çıkarmakta uzun yıllar harcamıştır.
Bu Yazımızda Neler Var:
Sfenks Heykeli Yapısı
Dev patileri, kıvrılmış kuyruğu ile 50 adet 747 jumbo jetin ağırlığında ki gövdesi ile sfenks heykeli sırlar dolu bir yapıt olarak insanları büyüler. Bir ev büyüklüğünde kafası bulunan bu heykel bir futbol sahası büyüklüğünde olan 70 metre uzunluğundadır. Beyaz saray yüksekliğinde 20 metreyi aşan bir boyu vardır. Ve mısırın en büyük heykelidir.
Tarih boyunca binlerce sfenks yapmıştır ama bütün bu sfenksler gelmiş geçmiş en büyük sfenksler heykelidir.
Sfenks Heykeli Kim Tarafından Yapılmıştır?
Bir aslanın gövdesine insan başı koymak fikri kimin aklına geldiği tam bir merak konusudur. Firavun Hor-Aha eski mezar yapıtlarında ki çizimler ile kendinden söz ettirir. Sınırsız güce sahip olan Hor-Aha, bulunan kalıntılar sonucuyla insanları kurban ettiği ortaya çıkmıştır. Krala dünyadan sonra ki yaşam da ona eşlik etmeleri için kurban edilen insanlar çeşitli mezarlardadır. Diğer bulunan çeşitli kemiklerin ise aslanlara ait olduğu görülmektedir. Gücü ifade eden aslanların da kral için kurban edildiği görülmektedir.
Kral gücünü ifade etmek için kendini aslanla özdeşleştirir. Kurban edilen aslanlar sfenks heykeli şeklinin anlamında ilk ipucudur. Aslanlar firavunun da gücünü simgeliyor. Fakat sfenksler sadece aslan değil yarı insanlardır. Eski Mısırlılar mısır mitolojisi tanrılarını yarı insan yarın hayvan olarak tasvir ederlerdi ve genellikle hayvan başına insan vücuduna sahiplerdi. Sfenks heykelinde bu tam tersi durumdadır.
Sfenks Heykeli Ne Anlama Gelir?
Eski Mısır’da zekanın kontrolü insan başı, güç ise aslan başı olarak görülüyordu.
Sfenkste de bulunan ‘’nemes’’ başlığını sadece firavunlar takardı. Sfenks bu özelliği ile hem tanrı hem firavun olma özelliğindedir. Gücün simgeleşmesi için ne kadar büyük olursa o kadar iyi olacağı düşünülmüştür. Aynı sebep dolayısıyla firavun mezarları, kraliyet mezarları ve piramitler de daha büyük olmaya başlamıştır. Fakat yapılan hiçbir devasa yapıt sfenks heykelinin başka hiçbir örneğini oluşturamamış ve onu özel kılmıştır.
Sfenksin asıl anlamı eski krallıkta ki yaratıcılara göre aslan kralın sembolü ve tanrıydı. Öteki hayatın girişinde duran devasa güzellikte ki koruyucuydu.
Sfenks Heykeli Nasıl Meydana Getirildi?
Sfenks Heykeli’nin pençeleri binlerce taş parçasından meydana gelmektedir.
Daha yakından bakıldığında üst bedeni ve kafası kayalardan biçimlendirilmiş olabilir.
Sfenks heykeli kireç taşlarından oluşmuştur ve bunun doğruluğunu kanıtlayan birçok kanıt bulunmaktadır. Kireç taşının mercan ya da süngere benzeyen örnekleri ile Gize Platosunun yıllar önce denizin altında olduğunu anlaşılabilir. Uzun yıllar sonra deniz altı kalıntıları kireç taşını oluşturmuştur. Kireç taşlarının yumuşak ve dayanıksız hali düşünülürse sfenks heykelinin aşındığı ve eski haline kıyasla şu an çok farklı göründüğü anlaşılabilir. Sfenks tapınağında ise tapınak duvarlarında bulunan taşlar ile sfenks heykeli üzerinde bulunan taşların benzer olduğu kanıtlanmıştır. Gize platosunda işçiler sfenksin etrafında ki taşları taşımak için hendek kazmış ve bu taş bloklar tapınak için ayrılmış olabilir. Heykel tıraşlar merkezde kalan bu devasa taşı sfenks şeklinde oymak için işe koyulmuşlardır.
Sfenks’in Yapımında Kullanılan Aletler Nelerdir?
İşçilerin kullanmış olduğu aletlerin bakır keskiler çekiç olduğu düşünülmektedir. Taş oymasında bu aletlerin kullanılması da oldukça zordur. Bakırın ateşte kızıllaştırılması ve ısı ile şekil alması sağlanmıştır. Daha yumuşak hale gelen bir materyali sert materyal ile şekil almasını sağlamak mümkündür. Bütün yıl boyunca el arabaları ile ağaçları taşıyıp ateş yakmışlar ve bu ateşlerde ısı dövme döngüsü sağlayarak bakırlara şekil aldırmışlardır. Bunun için de birçok bakır keski kullanılmış oldukları düşünülmektedir. Taş çekiçler de aynı şekilde kullanılmış, yumuşak taş ve sert taş kullanılarak taşla dövme işlemi ile etkin bir çekiç oluşturulmuş olabilir. Sfenks Heykeli burnunun atış talimi yapan Napolyon’un askerlerinin vurduğuna dair hikayeler vardır. Fakat bir Arap tarihçinin burnun kırıldığına dair kanıtlanmış bilgileri vardır. Orijinal burun sonsuza dek yok olmuştur.
Sfenks Ne Kadar Sürede Tamamlanmıştır?
Günümüz araştırmacıları tarafından kireç taşından burun oymaya çalışıldığında yapılan bakırlar ve taş çekiçler ile saatlerce uğraşılıp ancak tek bir oyuk yapılabilmiştir. Ancak gelişmiş aletler ile bu taşı kısa sürede oymaları mümkün hale gelmiştir ki bu da yaklaşık 3 hafta sürmüştür. Modern makineler ile dakikada 2000 vuruş yapılırken eski bakırlar birkaç vuruş yapabiliyordu. Aletler her köreldiğinde tekrar ısıtılması gerekiyordu ve metal yumuşayıp tekrar şekil alır hale geliyordu. Çok uzun zaman ve çok fazla bakır aletle bile çok yavaş ilerleme kaydedildiği ortaya çıkmıştır. Büyük sfenksin bütünün oyulduğunun hayali gittikçe daha zor bir hale gelmiştir. Burun yapımı için uğraşan araştırmacılar, eski aletler ile sfenks heykelinin ne kadar sürede yapıldığını hesaplamışlardır. Ve bu sürenin 1 milyon saat olduğuna açıklık getirmişlerdir. 100 kişinin yaptığı kabul edildiğinde ise bu heykelin yapımının 3 yıl sürdüğü anlaşılmaktadır. Bunlar sadece bir tahmin olarak kalmaktadır. Demir ocakları için ağaç kesen, onları taşıyan insanları da düşününce bir insan ordusunun heykel yapımında çalıştıkları düşünülebilir.
Sfenks Heykeli Nasıl Korunmuştur?
Sfenks heykelinin patilerinde ki taşların Romalıların da eklediği taşlar olduğu gözle görülebilir. 4 farklı döneme ait taşlar olduğu görülür. Bulunan kanıtlar ile M.Ö. 30, M.Ö. 1550, M.Ö. 2600 yıllarına ait taşlar denilebilir.
Bu sayede Mısırlıların, Yunanlıların ve Romalıların binlerce yıl boyunca sfenksi taşlar ile kapladığı ortaya çıkıyor. Bir zamanlar deniz yatağı olan alanda 50000 yıl önce bütün plato tuz doluydu. Sular yükseldikçe bu tuzlar taşa sızıntı yapıp tuz ortaya çıkarır ve bu tuz kristalleşip genişliyordu. Sfenks için bir felaket olan bu durum, sfenksi koruyup yok olmasını engellemek için taşlar ile desteklenmesini gerektiriyordu.
