İş güvenliği malzemeleri; çalışanların karşılaşabilecekleri risklere ve tehlikelere karşı korunmalarını sağlayan koruyucu ekipmanlardır. Baret, eldiven, emniyet kemeri, ikaz yelekleri ve iş ayakkabısı gibi çeşitleri olan bu malzemeler, iş kazaları ve meslek hastalıkları riskinin en düşük seviyeye getirilmesi için kullanılır. Çalışanların sağlığını koruyan ilgili ekipmanlar, aynı zamanda yasal zorunlulukların yerine getirilmesini de sağlar.
Bu Yazımızda Neler Var:
İş Güvenliği Malzemesi Nedir?
İş güvenliği malzemesi; çalışanların iş yerindeki tehlikelere ve risklere karşı korunmasını sağlayan ekipmanlar ve araçlardır. Bu malzemelerden bir kısmı, iş kazası etkilerini ve meslek hastalığı risklerini minimuma engellerken, diğer kısmı ise kazaların ortaya çıkma olasılığını azaltır. İş güvenliği malzemeleri, standartlara göre üretilen, yaralanmaları ve meslek hastalıklarını önlemek için tasarlanmıştır.
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleyerek güvenli bir çalışma ortamı oluşturmak için kullanılan malzemeler, kendi içerisinde farklı sınıflara ayrılır. Bunlara ilişkin detaylar aşağıdaki gibidir:
| Kategori | Açıklama |
| KKD | Kişisel koruyucu donanımlar; baret, koruyucu gözlük ve iş ayakkabısı gibi ekipmanlardan oluşur. KKE olarak da isimlendirilir. |
| Uyarı | Uyarı ve ikaz malzemeleri, risklerin giderilmesi için kullanılır. Levhalar ve fosforlu yelekler, bu sınıfta yer alan ürünlerdir. |
| Yangın | Yangın riskine karşı iş yerlerinde bulunması gereken ekipmanlardır. |
| İlk Yardım | Yaralanmalarda ilk müdahalenin yapılması için kullanılan ilk yardım çantası, antiseptik solüsyon ve yara bandı gibi malzemelerdir. |
İş güvenliği malzemeleri, kendi içerisinde oldukça geniş bir alandır ve çeşitli ekipmanları kapsar. Ancak bu ifade genel olarak çalışanların kullandığı kişisel koruyucu ekipman terimini (KKE) belirtmek için kullanılır.
İş Güvenliği Malzemeleri Nelerdir?
Yaygın olarak kullanılan bazı iş güvenliği malzemeleri ile ilgili detaylar aşağıdaki gibidir:
1 – Baret
Baret, çalışanların başını düşen cisimlerden, elektrik çarpmalarından ve benzeri türden olumsuzluklardan koruyan bir kişisel koruyucu ekipmandır. Özellikle yüksek düşen cisimlere karşı tam bir koruma sağlayan baretlerin dışı sert bir kabuk şeklindedir. İç tasarımı, darbelerin kafaya ulaşmadan absorbe edilmesini sağlar. İnşaat, madencilik ve benzeri türden birçok alanda kullanılır. Kullanılması, İSG mevzuatına göre zorunlu olduğu alanlar vardır. Ayrıca baretlerinde kendi içinde türleri vardır. Vidalı baret ve vidalı hava delikli baret, bunlardan bazılarıdır.
2 – Eldiven
Çalışanların ellerini sıcaklıktan, kimyasal maddelerden, yaralanmalardan ve bakteriyel risklerden koruyan ekipmandır. Yapılan işin türüne göre uygun olan eldivenlerin tercih edilmesi gerekir. Örneğin; nitril eldiven, kimyasal maddelere ve delinmelere karşı dayanıklıdır. Nitril kaplama örme ve pamuklu eldiven gibi çeşitleri vardır. Bunların öne çıkan özelliklerinden bazıları aşağıdaki gibidir:
- Dayanıklıdır ve uzun ömürlü kullanım sağlar.
- Gres ve yağ gibi kimyasallara karşı etkili koruma sağlar.
- Yıpranma, aşınma ve yırtılmaya karşı dirençlidir.
- Ele mükemmel bir şekilde uyması için anatomik kalıp kullanılarak üretilir. Dikişsiz yapıdadır ve eli tam olarak sarar. Böylece hareket kabiliyetini olumsuz etkilemez.
- Otomotiv ve tarım gibi farklı sektörlerde yaygın olarak kullanılır. Örneğin fren balatası değiştirirken kullanabilirsiniz.
İş güvenliği malzemeleri arasından bulunan çeşitli eldivenler arasından seçim yaparken işin türüne, sektörün risklerine ve koruma ihtiyaçlarına bakılarak karar verilir. İşlevsel ve ergonomik eldivenler, konfor ve güvenlik açısından önemlidir.
3 – Emniyet Kemeri
Emniyet kemeri; çalışanların yüksekten veya düşme riski olan noktalardan düşmelerini engelleyen ve güvenli bir şekilde çalışmalarını sağlayan ekipmandır. Kendi içerisinde bel tipi, paraşüt tipi ve profesyonel (tam vücut) olmak üzere farklı türleri vardır. Vücudu tam olarak saran ve olası düşme durumlarında çalışanların zarar görmeden askıda kalmasını sağlayan ürünlerdir.
Dayanıklı malzemelerden üretilen bu ürünler, ayarlamalıdır. Her vücuda tam olarak uyum sağlar ve çalışanların hareket kabiliyetlerini olumsuz etkilemeden onları korur. İş güvenliği malzemeleri arasında yer alan emniyet kemerlerinin başlıca işlevi aşağıdaki gibidir:
- Düşme anında vücudu sabitler ve kontrollü şekilde durdurur. Böylece yaralanmaları engeller veya azaltır.
- Düşme sırasında oluşan baskıyı vücudun bir bölümüne değil, geneline dağıtır. Baskı nedeniyle yaralanmaların ortaya çıkmasına izin vermez.
- Ergonomik özellikleriyle vücudun eklemlerinin korunmasına katkı verir.
İnşaat, montaj ve bakım yüksekte çalışma gerektiren işlerde ve sektörlerde yaygın olarak kullanılır. Bel destekleri ve bacak kayışları gibi bölümleriyle vücudu etkili şekilde korumasıyla öne çıkar.
4 – Fosforlu İşçi Montu
Fosforlu işçi montu, çalışanların dış etkenlerden etkilenmeden işlerini yapmalarına imkan veren bir üründür. Reflektörlü mont olarak da bilinen bu ürün, çalışanları yağmur, kar ve rüzgar gibi etkenlerden korurken, fosforlu bölümleri sayesinde yerlerinin uzaktan fark edilmesini sağlar. Retro yansıtıcı bantları bulunan ürün, poliüretan kaplı polyester kumaştan üretilmiştir. Tamamen su geçirmez yapıdadır.
5 – İkaz Yelekleri
İş güvenliği malzemeleri arasında yer alan bu yelekler, fosforlu bantlarıyla çalışanların yerlerinin fark edilmesini sağlar. Ayrıca ikaz yelekleri, çalışanların rollerine göre farklı renk ve tasarım seçenekleri de sunar. Örneğin; mühendis yeleği, inşaat sahalarındaki mühendislere özel olarak hazırlanır ve diğer çalışanlarca fark edilmelerini sağlar. EN 471 gibi AB standartlarına uygun olarak üretilen bu yeleklerin farklı renk seçenekleri de vardır.
6 – İş Ayakkabısı
İş ayakkabısı; çalışanların ayaklarını düşen cisimlere, batmalara, kaymalara ve elektrik çarpmalarına karşı korumak için geliştirilen bir ekipmandır. Kişisel koruyucu donanımlar arasında yer alan bu ayakkabılar, ergonomik yapısı ve dayanıklı malzemeden üretilmesiyle dikkat çeker. Öne çıkan bazı özellikleri aşağıdaki gibidir:
- Çelik veya kompozit malzemeden yapılan burun koruyucu içerir. Ayak parmaklarını ağır cisim düşmelerine karşı etkili olarak korur.
- Delinmeye karşı dayanıklı tabanı vardır. Çivi ve diğer maddelerin ayaklara batarak zarar vermesini engeller.
- Kaymaz tabanlıdır.
- Yalıtımlı malzemeden üretilir ve elektrik çarpmalarına karşı koruma sağlar.
- Isıya ve soğuğa karşı da koruma sağlayan iş ayakkabıları, çalışanların konforlu şekilde çalışmalarına imkan verir.
Kendi içerisinde farklı türleri vardır ve iş güvenliği malzemeleri arasında özel bir yere sahiptir.
İş güvenliği malzemeleri, kendi içerisinde çeşitleriyle dikkat çeker. İş ortamındaki riskler ve yapılacak işin türüne göre bunlardan uygun olanlar tercih edilir.
İş Güvenliği Malzemeleri Neden Önemlidir?
İş güvenliği malzemeleri; çalışanların sağlıklarını koruması ve güvenliklerini sağlaması bakımından kritik öneme sahiptir. Ayrıca işletmelerin yasal zorunluluklara uymasını da sağlar. İş verimliliğini artırma, motivasyonu sağlama ve riskleri azaltma gibi etkileri de vardır.
İş Güvenliği Malzemeleri ile İlgili Sık Sorulan Sorular
İş güvenliği malzemeleri ile ilgili merak edilen hususlar ve bu hususlara dair detaylar aşağıdaki gibidir.
1 – İş Güvenliği Malzemeleri Nelerdir?
İş güvenliği malzemeleri; baret, eldiven, koruyucu gözlük, emniyet kemeri ve iş ayakkabısı gibi farklı koruyucu donanımlardan, ilk yardım çantasından ve diğer ekipmanlardan meydana gelir.
2 – İş Güvenliği Malzemeleri Nereden Alınır?
İş güvenliği malzemeleri, çalışma şartlarına ve yasal mevzuata uygun olmak zorundadır.
3 – İSG Malzemeleri Kazaları Önler Mi?
İş güvenliği malzemeleri, kazaların neden olduğu riskleri ve tehlikeleri tamamen veya kısmen ortadan kaldırır. Ayrıca bazı ekipmanlar, kazalara neden olan riskleri azaltır.
